ΣΥΝΟΜΙΛΙΕΣ ΜΕ ΕΝΑΝ ΔΗΜΙΟ-ΜΙΑ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ 255 ΗΜΕΡΩΝ, Καζίμιερ Μοτσάρσκι

2015-08-27 13:32

Συνομιλίες Με Έναν Δήμιο- Μια Συνέντευξη 255 ημερών, Καζίμιερ Μοτσάρσκι
Είδος : Iστορικό 
Βαθμολογία : 9,5 /10

 
Συγγραφείς:   Kazimierz Moczarski
Μετάφραση:  Edyta Kosiel-Ευαγγέλου 
Επιμέλεια:  Κώστας Λιβιεράτος -  Βικτωρία Λέκκα
Σελίδες:  296
ISBN: 9789602216385
Ημ. Έκδοσης: 17/11/2014
Τιμή Από 19 - 11,50 ευρώ


Οι Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, χρόνια διακρίνονται για τα εξαιρετικά ιστορικά τους συγγράμματα για τον Β Παγκόσμιο πόλεμο, με κορυφαίες τις εργασίες του Mark Μazower (Στην Αυτοκρατορία του Χίτλερ -Στην Ελλάδα του Χίτλερ-Θεσσαλονίκη κλπ).
      Το 2014 οι Εκδόσεις Αλεξάνδρεια" χάρισαν στο κοινό, τις Συνομιλίες Με Έναν Δήμιο", ένα σπουδαίο και πολύ ξεχωριστό ιστορικό ντοκουμέντο γύρω από ένα απάνθρωπο στέλεχος των Ες Ες που συνέδεσε το όνομά του  με την ισοπέδωση του Γκέτο της Βαρσοβίας, αλλά και με την Κατοχή στην Ελλάδα:

      Οι "Συνομιλίες Με Έναν Δήμιο" μας συστήνουν τον Γιούργκεν Γιόζεφ Στρόοπ - μέσα από τα μάτια ενός Πολωνού που τον γνώρισε πολύ καλά!!

ΤΟ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ :
Ο Πολωνός Καζίμιερ Μοτσάρσκι, μέλος της Πολωνικής Αντίστασης επί γερμανικής Κατοχής στην Πολωνία, μετά τον πόλεμο βρέθηκε στις φυλακές του σταλινικού καθεστώτος ως... αντιφρονών!!!
            Στο κελί του είχε την τύχη να συνυπάρξει 255 ημέρες με έναν χαμηλόβαθμο Ες Ες, τον Γκούσταβ Σίλκε, και με τον διαβόητο Γιούργκεν Στρόοπ- ολετήρα της Πολωνίας στα 1943- και από τους σκληρότερος διοικητές των Ες Ες στην Ελλάδα.
                  Μετά το αρχικό σοκ της αναγκαστικής συμβίωσης με δυο χιτλερικούς δήμιους της χώρας του, ο Μοτσάρσκι εκμεταλλεύτηκε τη μοναδική δημοσιογραφική ευκαιρία να γνωρίσει και να παρουσιάσει σε βάθος έναν αμετανόητο Ες Ες, υπεύθυνο για σωρεία εγκλημάτων!
           Έτσι, ο Μοτσάρσκι προχώρησε σε βαθυστόχαστες συζητήσεις με τον στρατηγό του Χίτλερ, Γιούργκεν Στρόοπ, που... άλλαξε το βαφτιστικό όνομά του Γιόζεφ σε Γιούργκεν για να ηχεί πιο..."άριο"!.
 
Το ενδιαφέρον στην περίπτωση Στρόοπ δεν είναι μόνο τα πολλαπλά του εγκλήματα που εξετέλεσε μεανατριχιαστική συνέπεια!
Είναι πως ο Στρόοπ προσωποποιεί ιδανικά τον "αρχετυπικό ναζί":
Γρανιτένια απάθεια, 
"πολικό βλέμμα", 
αρρενωπό κι επιβλητικό παρουσιαστικό, 
μα, πάνω απ'όλα, μια έπαρση εωσφορική, ορμώμενη από μια νοσηρή προγονολατρεία που εμποτίστηκε με τον πρώσικο μιλιταρισμό του Α' Παγκοσμίου Πολέμου!
             
Μέσα από το πρόσωπο του σκληροτράχηλου στρατηγού χαρτογραφείτραι η πορεία ενός αυστηρού καθολικού προς την πλήρη αποκτήνωση -
διαδρομή που αφορά μια συντριπτική μερίδα μιας ολόκληρης γενιάς Γερμανών, που ανδρώθηκε στη σκιά των Βερσαλλίων κι επάνδρωσε τον φοβερότερο και πιο φονικό στρατό του 20ου αιώνα!
Μέσα από τον Στρόοπ, κατανοούμε σε βάθος την ψυχολογία ενός ναζί με μια αμεσότητα αποστομωτική, που δε χωράει παρερμηνείες.
 
Οι διάλογοι Μοτσάρσκι -Στρόοπ,είναι διαφωτιστικοί και μας βοηθούν να ανακαλύψουμε όσα ατσάλωσαν μια παθολογία δολοφονική, η οποία δεν εξέλειψε ούτε τις στιγμές της Ήττας,το 1945.
              Πλάι, σιγοντάρει με διάθεση αυτοκριτικής ο χαμηλόβαθμος ναζί, Γκουστάβ Σίλκε, προσδίδοντας μια σαρκαστική χροιά στο κείμενο- σαν τους χαριτωμένους δευτεραγωνιστές που βλέπουμε στο πλάι των φαύλων πρωταγωνιστών.
Μέσα από τις συζητήσεις,λοιπόν, μαθαίνουμε για 
τα παιδικά χρόνια του σκληροτράχηλου Στρατηγού Στρόοπ,
τη καθολική ανατροφή του.
τα πάθη του και τη σημειολογεία που είχαν τλετουργίες όπως το κυνήγι με τα άλογα 
τα πρώιμα φλερτ του, τον γάμο του, 
τις ενδοοικογενειακές του σχέσεις, 
περιστατικά από τις μεταθέσεις του 
 τις συνεργασίες του με άλλα υψηλόβαθμα στελέχη, όπως ο Χίμλερ
τη σχέση του με την Ελλάδα 
καθώς και εμπειρίες από τις χώρες που γνώρισε ως κατακτητής...
Φυσικά δεσπόζοντα ρόλο διαδραματίζουν οι αγωνιώδεις ώρες στη μάχη του γκέτο της Βαρσοβίας, που υπήρξε το πιο τερατώδες επίτευγμα της ναζιστικής πορείας του στρατηγού Στρόοπ... 
Τρομακτικά πλήρης η προσωπογραφία αυτή...

Ο Μοτσάρσκι συνέδεσε τα σκόρπια κομμάτια αυτών των αφηγήσεων του Στρόοπ, ώστε να παραθέσει όλα τα στοιχεία με τη φυσική τους χρονική αλληλουχία.
Έτσι η ροή του κειμένου είναι γραμμική, πράγμα που το καθιστά ξεκούραστο και συνάμα κατατοπιστικό για τον αναγνώστη, στοιχειοθετώντας ένα περιεκτικό πορτρέτο του Γιούργκεν Στρόοπ.

 Παράλληλα, μέσα από περιορισμενα περιστατικά της συμβίωσης στο κελί,  προβάλλει η παράνοια του σταλινικού καθεστώτος και ο σπόρος της αυτοκαταστροφής του όταν και έβαλε στην ίδια μοίρα τον ναζί σφαγέίς σαν τον Στρόοπ, με αγωνιστές  της ελευθερίας, όπως εδώ ο Πολωνός αντιστασιακός Μοτσάρσκι!

Στο επίμετρο έχουμε κι ένα σύντομο σχολιασμό του Μοτσάρσκι για τα συναισθήματα που του προκάλεσε η συνύπαρξη με τον Ναζί στρατηγό καθώς και μιαπληροφόρηση για όσα ακολούθησαν την αποχώρηση του Στρόοπ από το κοινό τους κελί (καταδίκη και εκτέλεση).
         Το ντοκουμέντο είναι πλήρες και συναρπαστικό!

Μοναδικό έλλειμμα που μπορώ να καταλογίσω είναι η απουσία φωτογραφικού υλικού, πράγμα που με ενοχλέι πολύ σε βιβλία νεότερης και σύγχρονης Ιστορίας: 
Η φωτογραφία στην ιστοριογραφία δεν αποτελεί "διακοσμητικό στοιχείο, αλλά μια αυθύπαρκτη "πηγή"...
      Στο κάτω -κάτω -περισσότερο κι από το ίδιο το όνομά του, η φιγούρα του Στρόοπ είναι γνωστή μάλλον από το χαρακτηριστικότατο στιγμιότυπο, όπου αυτός στέκει ηγετικός μέσα στο φλεγόμενο Γκέτο της Βαρσοβίας με τις καλογυαλισμένες μπότες -φετίχ κάθε "γνήσιου" ναζί!(σσ.ο ψηλός άνδρας πίσω δεξιά  από τον φρουρό με την καπαρντίνα)
 


Σε κάθε περίπτωση όμως, το κείμενο έχει μεγάλη αξία, διότι ο Μοτσάρσκι μέσα από τις συζητήσεις άφησε τον Στρόοπ να συστηθεί ο ίδιος στον ιστοριοδύφη του μέλλοντος...
Σε αυτό συντείνει η άκρως αποκαλυπτική διάθεση του ναζί Στρατηγού κι η ωραία αναμέτρηση.

         Με την προοπτική του θανάτου, είναι λίγα όσα ένιωσε ανάγκη να αποκρύψει από τον Μοτσάρσκι ο Στρόοπ:
Ίσως ο Στρόοπ να μην υπήρξε λαλίστατος όπως, ας πούμε, ο Χανς Φρανκ στα ημερολόγιά του,τις εξομολογήσεις στον ψυχολόγο και στην απολογία του στη Νυρεμβέργη, ωστόσο και ο Στρατηγός μίλησε με ειλικρίνεια κι έδωσε πολύτιμες πληροφορίες.
        Έτσι, ξεδιπλώνονται ατόφια ο άκρατος κυνισμός του, η σκληρότητα και η άμετρη έπαρσή του -όχι ως εμπαθείς χαρακτηρισμοί κάποιου υποκειμενικού παρατηρητή, αλλά ως ευλογοφανέστατο συμπέρασμα που προκύπτει από τον αμετανόητο λόγο του ίδιου.  

Οι Συνομιλίες Με Έναν Δήμιο, παραπέμπουν σε μια άλλη συγκλονιστική πρωτοπρόσωπη αφήγηση ενός ακόμη δευτεροκλασσάτου στελέχους των ναζί -πίσω από τα ονόματα της πρώτης γραμμής που δικάστηκαν στη Νυρεμβέργη.
Πρόκειται για την αυτοβιογραφία που συνέγραψε, επίσης ως έγκλειστος στις συμμαχικές φυλακές, ο διοικητής του Άουσβιτς, Rudolf Hoess κι η σύγκριση είναι σημαντική.
Θεμελιωτής του απόλυτου "Εμβλήματος της Ανθρώπινης Κτηνωδίας", υπεύθυνος για 2 εκατομμύρια Θανάτους, έχοντας δει μπροστά του να καίγονται στα κρεματόρια μητέρες με τα αθώα παιδιά τους, ο Ρούντολφ Χοεςς, με την προσωπική του κατάθεση ,καταφέρνει να φέρει ανατριχίλα στον πλέον ψύχραιμο αναγνώστη- κι ας μεταχειρίζεται έναν λόγο μετριοπαθή- ίσως μερτριοπαθέστερο από του αμετροεπούς Στρόοπ...
Η "Αυτοβιογραφία του Χοεςς"- περιέχοντας λιγότερες και πιο εξωραϊσμένες  πληροφορίες για την προσωπική αφετηρία του διοικητή στάθηκε μια τραυματική εμπειρία για μένα και ανάλογο πάγωμα ένιωθα παρακολουθώντας την πρωτοπρόσωπη αφήγηση του Στρόοπ..
             Στις "Συνομιλίες Με έναν Δήμιο", όμως, είναι εντυπωσιακό πώς ο Στρόοπ δεν αρνείται την έκφυλη πλευρά του, καθώς και τη βαναυσότητα απέναντι στην ίδια του τη γυναίκα με μια παράλογη αφορμή (που θα τα ανακαλύψετε στο βιβλίο)
    Η Αυτοβιογραφία του Χόεςς" επίσης  δε συνοδεύεται από φωτογραφικό υλικό, ενώ από την ελληνική έκδοση (Οίκος "Νεφέλη"), απουσιάζει δυστυχώς ο αφοπλιστικός πρόλογος των αγγλόφωνων εκδόσεων από  τον κορυφαίο διανοητή για το Ολοκαύτωμα κι επιζώντα, τον Ιταλοεβραίου μηχανικού Πρίμο Λέβι- πνευματική αντιπαράθεση φιλοσοφικού ενδιαφέροντος...
          Τουλάχιστον στις "Συνομιλίες" έχουμε αυτήν τη συγκλονιστική "αντιπαράσταση του Στρόοπ με τον Μοτσάρσκι, που υπήρξε θύμα του- ως Πολωνός- και πολέμιός του- ως Αντιστασιακός- γεγονός που προσδίδει στο έργο την ένταση μιας παρτίδας σκακιού....

Σε κάθε περίπτωση, ντοκουμέντα σαν τις "Συνομιλίες με Έναν Δήμιο" δεν πρέπει να απουσιάζουν επ'ουδενί από τη βιβλιοθήκη του μελετητή αυτής της εποχής που κηλίδωσε με ανεξίτηλο στίγμα την Ανθρωπότητα.

Συγχαίρω τις Εκδόσεις Αλεξάνδρεια για την πρωτοβουλία αυτής της Έκδοσης, που άργησε να φτάσει στην Ελλάδα. 
       Την χαιρετίζω με πραγματικό ιστορικό ενδιαφέρον, αν όχι δέος για την αμεσότητα του κειμένου και το σθένος του διωκώμενου Πολωνού Μοτσάρσκι, να συνδιαλαγεί ψύχραιμα με τη φρίκη για να μας προσφέρει την Αλήθεια...
 
                       
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ
                                                                           

Ο Kazimierz Moczarski (1907-1975), Πολωνός νομικός και δημοσιογράφος, υπήρξε επιφανές στέλεχος της αντίστασης κατά της γερμανικής κατοχής και υπεύθυνος έντυπων και ραδιοφωνικών μέσων στην εξέγερση της Βαρσοβίας. Μετά την απελευθέρωση συνελήφθη και καταδικάστηκε σε φυλάκιση και αργότερα σε θάνατο από το σταλινικό καθεστώς, ώσπου, με την αποσταλινοποίηση, αφέθηκε ελεύθερος και «αποκαταστάθηκε».

Για πολλά χρόνια ωστόσο, και παρά την αντιγερμανική προπαγάνδα του σοσιαλιστικού καθεστώτος στην Πολωνία, ήταν αδύνατο να εκδοθούν οι "Συνομιλίες με ένα δήμιο", καθώς θα αποτελούσαν τεκμήριο της σταλινικής καταστολής της αντίστασης. 

Εν τέλει δημοσιεύτηκαν σε συνέχειες σε μια επαρχιακή εφημερίδα μικρής κυκλοφορίας, χρειάστηκε όμως να περιμένουν το θάνατο του Μοτσάρκσι πέντε χρόνια αργότερα προτού εκδοθούν σε βιβλίο. 
 
 

Για το BOOK TOUR, Ελισσάβετ Π. Δέδε.

Μην παραλείψετε να γίνεται μέλος της ομάδας -ΣΤΟΝ ΑΣΤΕΡΙΣΜΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ: https://www.facebook.com/groups/683579561752610/?fref=ts- 

που διαχειρίζεται η αρθρογράφος στο facebook και να περιηγηθείτε στο ιστολόγιό της -https://stonasterismotouvivliou.blogspot.gr/- όπου πέρα από λεπτομερείς βιβλιοκριτικές θα βρείτε απολαυστικές συνεντεύξεις από τον χώρο της τέχνης και του πολιτισμού γενικότερα.

 

Πίσω

Μ' ένα βλέμμα κι ένα φιλί!

Βραχεία λίστα

Κρατικών Βραβείων Κύπρου

Κατηγορία: Λογοτεχνία για μεγάλα παιδιά και εφήβους

- Θεοφάνης Θεοφάνους
Σχεδιασμός Εξωφύλλου - Οπισθοφύλλου:
Βιβή Μαρκάτου
Ποίηση για μεγάλα παιδιά και εφήβους
Εργαστήριο Συγγραφής-Εκδόσεις Αλάτι
Τιμή: 10 ευρώ
ISBN: 978-618-85110-3-3
64 σελ.
 
Αποκτήστε το άμεσα από το ηλεκτρονικό βιβλιοπωλείο των εκδόσεων Αλάτι.
ή στείλτε email δηλώνοντας απλώς τ' όνομά σας, τον αριθμό αντιτύπων που επιθυμείτε κι εμείς θα επικοινωνήσουμε μαζί σας.
ekdoseisalati@gmail.com
 
* Οι παραγγελίες θα συνοδεύονται από μία χειροποίητη καρδούλα - οριγκάμι σελιδοδείκτη

 

ΜΕ ΤΡΟΧΙΑ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΗΛΙΟ

Δυο χέρια πλέκουν την αγάπη

- Θεοφάνης Θεοφάνους
Επιμέλεια-Διόρθωση: Άννα Γρίβα
Σύμβουλος σελιδοποίησης-DTP: Κωστής Μακρής
Σχεδιασμός Εξωφύλλου-Οπισθοφύλλου: Βιβή Μαρκάτου
Εφηβική ποίηση
Εργαστήριο Συγγραφής - Εκδόσεις Αλάτι
Τιμή: 10 ευρώ
ISBN: 978-618-86322-1-9
σελ. 80
 
Αποκτήστε το άμεσα από το ηλεκτρονικό βιβλιοπωλείο των εκδόσεων Αλάτι.
ή στείλτε email δηλώνοντας απλώς τ' όνομά σας, τον αριθμό αντιτύπων που επιθυμείτε κι εμείς θα επικοινωνήσουμε μαζί σας.
ekdoseisalati@gmail.com
 
* Οι παραγγελίες θα συνοδεύονται από μία χειροποίητη καρδούλα - οριγκάμι σελιδοδείκτη