Μια κριτική προσέγγιση στην ποιητική συλλογή "Μικρή μεθόριος" - Ελένη Αράπη, εκδόσεις Ιωλκός, από τη Λύχνου Πέπη

2021-07-26 18:40

Βιβλιοπαρουσίαση

 

“Μικρή μεθόριος”: μια πρώτη ανάγνωση

 

Μικρή μεθόριος (Ποιήματα)

Αράπη Ελένη

εκδόσεις Ιωλκός

2021

 

Η Ελένη Αράπη, καθηγήτρια φιλόλογος, γεννημένη στον Πειραιά, μας παρουσιάζει τη δεύτερη ποιητική της συλλογή με τίτλο “Μικρή Μεθόριος” σε μια προσεγμένη έκδοση από τις εκδόσεις Ιωλκός (η πρώτη της, “Με βράγχια ανασαίνω”, εκδόθηκε το 2016 από τις εκδόσεις Γαβριηλίδης).

 

Ο τίτλος που επέλεξε η ποιήτρια διαγράφει την προσπάθεια με το λόγο της να τοποθετηθεί στο χώρο, όντας ανάμεσα...στα σύνορα, στο μεταξύ...έχοντας όμως απόλυτη συνείδηση των σκέψεων που της γεννούν όσα βλέπει, νιώθει και αισθάνεται.

Πέντε θεματικοί ορίζοντες -έρωτας, αντέρωτας, ρίζες, πυρήνες, ενάντια- διαγράφουν τα όρια αυτού του χώρου μέσα στον οποίο κάθε λέξη ερεθίζει μια αίσθηση δημιουργώντας εικόνες που σε κατακλύζουν διαδοχικά χωρίς να σε αφήνουν να πάρεις ανάσα.

Η αρχαιότητα ως ερείπια, θρυμματισμένα απομεινάρια, ως μύθος και ως λόγος έρχεται να συνδιαλλαγεί με το παρόν για να το περιγράψει, να το προσδιορίσει. Μέσα από αυτήν την “αγχιβασία” θα χτιστεί η στέρεη βάση, το σθένος και η αποφασιστικότητα, για να γίνει η υπέρβαση και να υπάρξει νικηφόρα και ελπιδοφόρα συνέχεια.

Αξιοποιεί λέξεις καθημερινές σε συνδυασμούς απρόσμενους με μεταφορές που προκαλούν τη φαντασία. Κυριαρχούν τα ρήματα που δείχνουν τη διάθεση για δράση, για κινητοποίηση. Κι ενώ σε πολλά ποιήματα το ποιητικό υποκείμενο σε α΄ ενικό πρόσωπο δεν διστάζει να εκθέσει τον ίδιο του τον εαυτό και σε άλλα στο γ΄ πρόσωπο δίνει βιώματα και εμπειρίες, εντυπωσιάζει η προσπάθειά του να συνδιαλλαγεί με τον αναγνώστη, τους άλλους ποιητές/δημιουργούς, τον Άλλον στον οποίο στρέφεται πολλές φορές, άλλοτε για να τον ενημερώσει, να τον παραινέσει, να τον παροτρύνει και άλλοτε για να του υποβάλει ερώτηση ως αφετηρία προβληματισμού και διαλόγου- χρησιμοποιώντας β΄ ενικό ή πληθυντικό.

 

Μια γρήγορη περιδιάβαση στις νοηματικές ενότητες πάνω στις οποίες δομείται η ποιητική συλλογή μάς αφήνει μια πρώτη αίσθηση των προβληματισμών που γέννησαν τους στίχους αυτούς:

Έρωτας

Ένταση, εναγώνια αναζήτηση, διασκορπισμός του “είναι”, ατέρμονη “αγχιβασία επί ξηρού ακμής”, πρόκληση, ρίσκο: όλα όσα ορίζουν τον αιώνιο Έρωτα.

“Δεν υπάρχει έρωτας

δίχως αποτρόπαιο βάθος

χωρίς τα θραύσματα

κι ο Όλυμπος πεδιάδα” (ΜΙΚΡΗ ΜΕΘΟΡΙΟΣ)

 

Τα σήματα των κωδίκων που χρησιμοποιεί δεν τα λυπάται καθόλου

“Τη μουσική των αγρών

τον παρθενικό υμένα

 των λέξεων

…” (Ο ΠΟΙΗΤΗΣ)

Ήχοι, λέξεις, εικόνες ακουστικές, κινητικές, οπτικές κατακλύζουν τον αναγνώστη για να τον ταρακουνήσουν, να τον ξυπνήσουν.

Οι λέξεις και οι φθόγγοι παιχνιδίζουν και στη συναρμολόγησή τους δίνουν ρυθμό, μουσικότητα και κίνηση

“ το ρο της ροής έφερε

το ρο του οργασμού” (ΤΟ ΡΟ ΤΗΣ ΡΟΗΣ)

 

“όλα στο πυρ

όλα στο φως

 

χορός.” (ΕΞΑΙΦΝΗΣ)

Φέρνει τον σύγχρονο άνθρωπο απέναντι στην πραγματικότητα που πρέπει να παλέψει

“Ενώπιος ενωπίω εαυτόν

 

απ’ τις κορφές ως τις εσχατιές

στο γύρισμα της τρικυμίας

αναβλύζει το φως.” (ΜΙΚΡΗ ΜΕΘΟΡΙΟΣ)

 

θυμίζοντάς του ότι

“ο θάνατος ριζώνει

τη φλόγα”  (ΣΙΒΥΛΛΑ) και ότι

Έμεινε μόνο

η ηχώ της κραυγής

 

δε λέει να σβήσει.” (ΜΑΥΡΟΤΡΑΓΑΝΟ)

σαν να θέλει να τον αναδείξει νικητή.

 

Αντέρωτας

Στην ενότητα αυτή το πρώτο συνθετικό του τίτλου -αντί- συνώνυμο της αντίθεσης, της αντίδρασης, της απουσίας πιέζει τον αναγνώστη, τον αγχώνει, για να του υποβάλλει έντονο αρνητισμό ακόμα και με τους τίτλους των ποιημάτων (ΑΝΤΙΠΕΠΟΝΘΟΣ, FEMME FATALE)

Σκορπιοί.

 

Δεν αγκαλιάζουν

μόνο σκοτώνουν

 

Ρίζες

Στη ρίζα μου” αφιερώνει η ποιήτρια αυτή την ποιητική της συλλογή και δεν θα μπορούσε να μην υπάρξει αναφορά και με τον ποιητικό λόγο της σε αυτό που αποτελεί αφετηρία, παρακαταθήκη και σημείο αναφοράς για τον καθένα μας.

“Τα λευκά σκαριά

εισιτήριο χρεώνουν

σε όσους πίσω ξεμείναν

 

φάροι που σιγοσβήνουν

στο προσκυνητάρι των γλάρων” (ΛΕΥΚΑ ΣΚΑΡΙΑ)

 

“Δεν ανήκουν στο σήμερα

τα παιδιά τους δέντρα του μέλλοντος

η σπορά τους σύντροφοι αρνητές” (Ο,ΤΙ ΑΓΑΠΩ)

 

Πυρήνες

Αναζήτηση των πυρήνων ζωής, της εναγώνιας προσπάθειας για επιβίωση, ανάβαση, ανάταση αποτελούν τα ποιήματα που περιλαμβάνονται στη συγκεκριμένη ενότητα

“Με σκληρότητα

ανείπωτη

γυρεύεις το θαύμα.

Ορθώσου

Διόσκουρε!

 

Στα ερείπια  Φως” (ΚΑΣΤΟΡΑ)

 

“...

μέθυσέ μας

 

με την Κίρκη Αγριότητα

χείμαρροι να ορμάμε

στην άβυσσο της υπέρβασης

 

μετάλαβέ μας

…” (ΤΕΤΡΑΚΤΥΝΟΣ ΛΟΓΟΣ)

“Εμείς βροτοί

Ζαγρείς, Ορφείς και Προμηθείς

 

ζητάμε τα δόντια

να υπάρξει η σάρκα

 

βυθισμένοι

βυθισμένοι

 

μα πάντα θεοί” (ΕΤΣΙ ΑΠΛΑ)

 

Ενάντια

Το ομώνυμο ποίημα δείχνει τη διάθεση για αγώνα, για πάλη ενάντια σε καθετί καθιερωμένο αλλά και τη δύναμη ψυχής, την αποφασιστικότητα, παρά τις δυσκολίες

“Θα χτίσω ενάντια, ενάντια

με μόνη μου ηδονή, το γκρέμισμα”. (ΕΝΑΝΤΙΑ)

 

Η επιμονή τονίζει τη δύναμη της προσπάθειας

“Εμείς ανήμπορες

το αδύναμο φύλο

 

τατουάζ χτυπάμε τη Ζωή

σε καρφώνουμε

Χάρε”. (ΚΑΒΟΥΡΑΣ)

 

Σημειώσεις : ερμηνεύονται λέξεις ή φράσεις -που προέρχονται κυρίως από τα αρχαία ελληνικά- με έντονη τη διάθεση για διακειμενικότητα, συμβάλλοντας στην κατανόηση αυτών των αναφορών, τον αποσυμβολισμό και τον συσχετισμό με τα συμφραζόμενα.

 

Δυνατός λόγος που ρίχνει τα βέλη του στο συναίσθημα και τη σκέψη μας κάνοντάς μας να αναρωτηθούμε, να σκύψουμε στη λέξη, τη φράση, το νόημα. Ποιητική συλλογή που δεν σε αφήνει εύκολα, σε τυλίγει στη σαγήνη των εικόνων και των συμβόλων και τελειώνοντας την πρώτη ανάγνωση σου επιβάλλει και μια δεύτερη -ίσως πιο στοχευμένη.

 

 

 

Γράφει η Λύχνου Πέπη, φιλόλογος με μεταπτυχιακές σπουδές στην Σχολική Ψυχολογία, τις Μαθησιακές Δυσκολίες και τη Δημιουργική Γραφή.

 

 

"Μικρή μεθόριος" - Ελένη Αράπη, εκδόσεις Ιωλκός

Η Μικρή μεθόριος είναι η δεύτερη ποιητική συλλογή της Ελένης Αράπη. Σε αυτήν συνδιαλέγεται με τα αρχαία και νέα ερείπια, με το φυσικό τοπίο που βρίσκεται μακριά από το κέντρο, εντέλει με τη μεθόριο.  Ο έρωτας, ο αντέρωτας, οι ρίζες, οι πυρήνες και η εναντίωση απέναντι σε ό,τι θεωρείται πολιτικά ορθό, αποτελούν τα νοηματικά κέντρα γύρω από τα οποία υφαίνει τον ποιητικό της ιστό.

Μέσα από την αγχιβασία με το μύθο, τα θραύσματα, τις πληγές, αποσκοπεί ο ποιητικός λόγος να λειτουργήσει ως συγκολλητική ουσία και να κηρύξει τη νίκη του επί του θρυμματισμού, κάνοντας «οίστρο της ζωής τον φόβο του θανάτου» (Ανδρέας Εμπειρίκος).

 

Αποκτήστε το άμεσα iolcos.gr/eshop/titlos/mikri-methorios/ από το βιβλιοπωλείο των εκδόσεων Ιωλκός.

 

Μ' ένα βλέμμα κι ένα φιλί!

Βραχεία λίστα

Κρατικών Βραβείων Κύπρου

Κατηγορία: Λογοτεχνία για μεγάλα παιδιά και εφήβους

- Θεοφάνης Θεοφάνους
Σχεδιασμός εξωφύλλου - οπισθοφύλλου:
Βιβή Μαρκάτου
Ποίηση για μεγάλα παιδιά και εφήβους
Εργαστήριο συγγραφής-εκδόσεις Αλάτι
Τιμή: 10 ευρώ
ISBN: 978-618-85110-3-3
64 σελ.
 
Αποκτήστε το άμεσα από το ηλεκτρονικό βιβλιοπωλείο των εκδόσεων Αλάτι.
ή στείλτε email δηλώνοντας απλώς τ' όνομά σας, τον αριθμό αντιτύπων που επιθυμείτε κι εμείς θα επικοινωνήσουμε μαζί σας.
ekdoseisalati@gmail.com
 
* Οι παραγγελίες θα συνοδεύονται από μία χειροποίητη καρδούλα - οριγκάμι σελιδοδείκτη

 

"Σχολή μαθητευόμενων ποιητών

Για εκπαιδευτικούς σχολικής ηλικίας

Τι θα έλεγα στους μαθητές μου"

 

Ένα ολότελα μαγικό ταξίδι στη χώρα της ποίησης.

Μυστικά, τεχνικές και συμβουλές για να μεταλαμπαδεύεστε στους μελλοντικούς ομότεχνους. Βήμα βήμα. Από τη σύλληψη της ιδέας μέχρι το τελικό κείμενο. Πώς από μια λέξη, από μια φευγαλέα κίνηση, μπορεί να γεννηθεί ένα ποίημα. Ένα οδοιπορικό στο μέρος όπου τ' ασήμαντα για πολλούς έχουν αξία. Είστε προσκεκλημένοι σε μια μεγάλη γιορτή, γεμάτη κέφι, χορό, μουσική!

 

Έναρξη: Εγγραφές όλο τον χρόνο

• Για εκπαιδευτικούς και για όσους εμπλέκονται με την ανατροφή των παιδιών (Ελλάδα, Κύπρο και ομογένεια)

• Ολοκληρωμένο πρόγραμμα 4 εβδομαδιαίων συναντήσεων

• Κόστος: 50 ευρώ - εφάπαξ, στο κόστος συμπεριλαμβάνεται η αποστολή της βεβαίωσης συμμετοχής και μια μικρή έκπληξη!

• Σύγχρονη και ασύγχρονη τηλεκπαίδευση (συναντήσεις μέσω της πλατφόρμας Zoom)

• Πρωτότυπα βίντεο, online παιχνίδια, δραστηριότητες αξιολόγησης, αυτοαξιολόγησης, αλληλεπίδρασης και ένα εφημεριδάκι που τα σπάει!

• Αναλυτική ανατροφοδότηση στα ποιήματα των εκπαιδευτικών

 

Αυτή η λογοτεχνική συντροφιά θα τα έχει όλα!

Συντονίζει ο ελληνοκύπριος ποιητής Θεοφάνης Θεοφάνους

Δηλώσεις συμμετοχής στην ηλεκτρονική διεύθυνση: theofanis_theofanous@yahoo.gr

Τηλέφωνο επικοινωνίας: 6978198751

www.ekdoseisalati.com

 

ΜΕ ΤΡΟΧΙΑ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΗΛΙΟ

Δυο χέρια πλέκουν την αγάπη

- Θεοφάνης Θεοφάνους *
Επιμέλεια-Διόρθωση: Άννα Γρίβα
Σύμβουλος σελιδοποίησης-DTP: Κωστής Μακρής
Σχεδιασμός Εξωφύλλου-Οπισθοφύλλου: Βιβή Μαρκάτου
Εφηβική ποίηση
Εργαστήριο συγγραφής - εκδόσεις Αλάτι
Τιμή: 10 ευρώ
ISBN: 978-618-86322-1-9
σελ. 80
 
Αποκτήστε το άμεσα από το ηλεκτρονικό βιβλιοπωλείο των εκδόσεων Αλάτι.
ή στείλτε email δηλώνοντας απλώς τ' όνομά σας, τον αριθμό αντιτύπων που επιθυμείτε κι εμείς θα επικοινωνήσουμε μαζί σας.
ekdoseisalati@gmail.com
 
* Οι παραγγελίες θα συνοδεύονται από μία χειροποίητη καρδούλα - οριγκάμι σελιδοδείκτη

 

 

Λίγα λόγια για το παραμύθι 

"Αριάδνη, η νύχτα των Πεφταστεριών" του Θεοφάνη Θεοφάνους, 

εικονογράφηση Ιωάννα Αθανασοπούλου - Ελληνοεκδοτική.

Όσα κι αν πέφτουν αστέρια,
μοναχά ένα χρειάζεσαι 
για ν’ αλλάξεις τον κόσμο.


Η Αριάδνη, μια έμπειρη και γρήγορη αραχνομοδίστρα,
αργούσε να επιλέξει τι θα ήθελε από ένα πεφταστέρι. 
Πάντα κάποιος την προλάβαινε. 
Ποτέ, κανένα της όνειρο δεν γινόταν πραγματικότητα. 
Μια μέρα, όμως, που ο θυμός της έκανε γκλιν γκλον 
και η καρδιά της τικ τακ, 
η Αριάδνη αποφάσισε να πλέξει ένα τεράστιο δίχτυ και…

Το βιβλίο περιλαμβάνει
Διαθεματικές Προτάσεις Δραστηριοτήτων 

από την εκπαιδευτικό Μελίνα Ιντζέ.

 

Ένα παραμύθι ενσυναίσθησης.
Κάθε αντίτυπο του βιβλίου περιλαμβάνει 
Πιστοποιητικό κυριότητας αληθινού αστεριού 

Αποκτήστε το άμεσα: ellinoekdotiki.gr/gr/ekdoseis/i/ariadni-i-nuxta-twn-peftasteriwn

Πληροφορίες-παραγγελίες, 
καθημερινά από τις 9.00 ως τις 17.00 

στο 210-36.13.676

✉ info@ellinoekdotiki.gr

«Σχολή μαθητευόμενων ποιητών»
 
Έναρξη: Εγγραφές όλο τον χρόνο
 
• Για κορίτσια και αγόρια δημοτικού (Ελλάδα, Κύπρο και ομογένεια)
• Ολοκληρωμένο πρόγραμμα 4 εβδομαδιαίων συναντήσεων
• Κόστος: 40 ευρώ – εφάπαξ, στο κόστος συμπεριλαμβάνεται η αποστολή του πτυχίου – βεβαίωση συμμετοχής και μια μικρή έκπληξη!
• Σύγχρονη και ασύγχρονη τηλεκπαίδευση (συναντήσεις μέσω της πλατφόρμας Zoom)
• Πρωτότυπα βίντεο, online παιχνίδια, δραστηριότητες αξιολόγησης, αυτοαξιολόγησης, αλληλεπίδρασης και ένα εφημεριδάκι που τα σπάει!
• Αναλυτική ανατροφοδότηση στις εργασίες των παιδιών
 
Αυτή η λογοτεχνική συντροφιά θα τα έχει όλα!
 
Συντονίζει ο ελληνοκύπριος ποιητής Θεοφάνης Θεοφάνους
 
Δηλώσεις συμμετοχής στην ηλεκτρονική διεύθυνση: theofanis_theofanous@yahoo.gr
Τηλέφωνο επικοινωνίας: 6978198751



 

 

 

"Λέσχη παραμυθάδων"

Πώς ξεκινάμε να γράφουμε μια ιστορία; Πώς από μια λέξη, από μια φευγαλέα κίνηση, από έναν ήχο μπορεί να γεννηθεί ένα παραμύθι; Μυστικά, τεχνικές και συμβουλές προς μελλοντικούς ομότεχνους. Βήμα βήμα. Από τη σύλληψη της ιδέας μέχρι το τελικό κείμενο. Ένα οδοιπορικό στο μέρος όπου τ' ασήμαντα έχουν αξία. Ελάτε να ξετυλίξουμε παρέα το κουβάρι των λέξεων που ενώνει τη γη με τον ουρανό. 

Για παιδιά δημοτικού (Από Β΄ έως και ΣΤ΄ Δημοτικού)  Σύγχρονη και ασύγχρονη τηλεκπαίδευση  (συναντήσεις μέσω της πλατφόρμας Zoom) Ολοκληρωμένο πρόγραμμα 5 εβδομαδιαίων συναντήσεων                                                     

Έναρξη: Εγγραφές όλο τον χρόνο Κόστος: 50 ευρώ (εφάπαξ)  Θα δοθούν βεβαιώσεις συμμετοχής Τo εργαστήριo συντονίζει ο Θεοφάνης Θεοφάνους Εγγραφές-πληροφορίες:

theofanis_theofanous@yahoo.gr 

www.ekdoseisalati.com

Τηλέφωνο επικοινωνίας: 6978198751