ΓΙΑΤΙ ΑΓΑΠΩ Το Καλαντάρι του Παντελή Θαλασσινού
2015-03-14 18:21
Το 2006 κυκλοφόρησε ο δίσκος «Το Καλαντάρι» σε ποίηση του Ηλία Κατσούλη και μουσική του Παντελή Θαλασσινού. Και λέω ποίηση, γιατί πρόκειται πράγματι για ποίηση. Άλλωστε, αφετηρία για το Καλαντάρι ήταν η ποίηση. Ο δίσκος έχει από ένα τραγούδι αφιερωμένο σε κάθε μήνα του χρόνου. Και όπως κυλάνε οι μήνες, έτσι ρέουν και τα λόγια και οι μουσικές στο Καλαντάρι.
Ο Χρόνος του Γενάρη ξεκινά με τους ήχους μιας πόλης και με παραδοσιακά Πρωτοχρονιάτικα κάλαντα για μερικά δευτερόλεπτα, ενώ ακολουθεί μια μουσική εισαγωγή με ακορντεόν και πιάνο σε σχετικά γρήγορο τέμπο. Είναι ό,τι καλύτερο για να καταλάβουμε τι θα επακολουθήσει σε όλο τον δίσκο. Υπέροχες ελληνικές ενορχηστρώσεις και γλαφυρότατοι στίχοι!
«Οι μέρες και οι νύχτες του Γενάρη
σα δέντρα κρεμασμένα στη βροχή
στιχάκια γράφουν σε ένα Καλαντάρι
και στης καρδιάς τα φύλλα μια ευχή».
«Οι μέρες και οι νύχτες του Γενάρη
σα δέντρα κρεμασμένα στη βροχή
στιχάκια γράφουν σε ένα Καλαντάρι
και στης καρδιάς τα φύλλα μια ευχή».
Ο Φλεβάρης των φλεβών αρχίζει με μια σύντομη τηλεφωνική συνομιλία του Ηλία Κατσούλη με τον Παντελή Θαλασσινό σχετικά με τους στίχους του τραγουδιού. Άραγε είχαν κάποιο προαίσθημα ότι μετά από όχι πολύ καιρό, ο σπουδαίος αυτός άνθρωπος των γραμμάτων δε θα ήταν πια μαζί μας, ώστε να συμπεριλάβουν τη συνομιλία αυτή στο τραγούδι; Το τραγούδι έχει λαϊκές αποχρώσεις, ενσωματώνοντας απολύτως κάτι από τη μελαγχολία του χειμώνα. Σαν να περπατάς σε ένα χειμωνιάτικο τοπίο...
Και έρχεται το τρίτο τραγούδι που είναι τόσο επίκαιρο τώρα που γράφω αυτό το κείμενο: «Ο Μάρτης Μάρτης μίλησε, και είπε πως θα αργήσει, έχει ακόμα δυο βροχές και μία να χιονίσει». Τόσο απλό και τόσο αληθινό!
Πόσο γλυκά ακολουθεί «Ένας ευαίσθητος Απρίλης» με την προσθήκη της μελωδίας από το ρεφρέν του «Απρίλη μου» του Μίκη Θεοδωράκη στην αρχή του τραγουδιού!
«Από τους κήπους κόβει βάγια
κι απ’ την αυλή του πασχαλιές
για να στολίσει τα ναυάγια
που μείναν δίχως αγκαλιές.»
«Από τους κήπους κόβει βάγια
κι απ’ την αυλή του πασχαλιές
για να στολίσει τα ναυάγια
που μείναν δίχως αγκαλιές.»
Να κι ο Μάης, που έχει μυστικά και ένα κλειδί κρυμμένο: το κλειδί που ξεκλειδώνει τις καρδιές όλων όσοι έχουν νησιώτικη καταγωγή και νησιώτικα ακούσματα. Ο Μάης έχει μυστικά είναι ένα τραγούδι που θα έπρεπε να διδάσκεται στα σχολεία ως υπόδειγμα της ελληνικής μουσικής παράδοσης. Επίσης, μαθαίνουμε ακούγοντας τη βελούδινη φωνή του Παντελή Θαλασσινού και τα όμορφα και λιτά γυρίσματά του.
Φτάσαμε αισίως στον Έκτο μήνα τον καλό , που είναι μακράν το αγαπημένο μου τραγούδι σε αυτή τη δουλειά και μαζί με Τα Θαύματα (από το δίσκο Αστρανάμματα) αποτελούν τα δύο πιο αγαπημένα μου του Παντελή Θαλασσινού. Δεν ξέρω πόσες φορές ακούγαμε ξανά και ξανά το συγκεκριμένο τραγούδι με τον δύο ετών τότε γιο μου, ώστε να μπορεί με άνεση ένα δίχρονο να λέει λέξεις όπως «αεροκρέμαστο»:
«Σ’ ένα πηγάδι δροσερό βαθιά κοιμάται το νερό
σκύβει κορίτσι αμίλητο αγόρι ψάχνει αφίλητο
σκύβει κορίτσι αμίλητο αγόρι ψάχνει αφίλητο
«Σ’ ένα πηγάδι δροσερό βαθιά κοιμάται το νερό
σκύβει κορίτσι αμίλητο αγόρι ψάχνει αφίλητο
σκύβει κορίτσι αμίλητο αγόρι ψάχνει αφίλητο
(Ρεφρέν) Τον έκτο μήνα τον καλό, καράβι πάει γιαλό γιαλό
νύχτα περνάει το Σούνιο, και φέρνει τον Ιούνιο
Τον έκτο μήνα τον καλό, καράβι πάει γιαλό γιαλό
νύχτα περνάει το Σούνιο, και φέρνει τον Ιούνιο
Λάμπει στου χρόνου μια στιγμή τ’ αεροκρέμαστο κορμί
πουκαμισάκι αέρινο, στα μάτια φως αστέρινο
πουκαμισάκι αέρινο, στα μάτια φως αστέρινο»
Δε νομίζω πως είναι δυνατόν το συγκεκριμένο τραγούδι να μην χτυπήσει έστω μία ευαίσθητη χορδή μας. Αποκλείεται να μείνουμε ασυγκίνητοι από την εξαιρετική του μελωδία, από το ντύσιμό της με εξαιρετική ποίηση, δεμένα με τον τόσο μέσα στην ιδιοσυγκρασία μας ήχο της θάλασσας.
Ο Ιούλιος πορθητής αποτελεί ένα ακόμα υπέροχο παραδοσιακό κομμάτι, αλλά αρκετά πιο αλέγκρο. Ο συνδυασμός του βιολιού με τα κρουστά δημιουργούν την ψευδαίσθηση ότι βρισκόμαστε σε ένα από τα καλοκαιρινά νησιώτικα πανηγύρια, όπου οι ντόπιοι μουσικοί με άνεση και φυσικότητα επιδεικνύουν την μουσική τους δεξιοτεχνία και ωθούν τους ανθρώπους να πλέξουν κύκλους με τα χέρια τους.
Τα τζιτζίκια και το πιάνο στην αρχή του Αύγουστος είναι μας βάζουν αμέσως στην κατάλληλη ατμόσφαιρα:
«Αύγουστος είναι το τραγούδι του Νικόλα
και κάποια νύχτα στη ζωή που τα `χεις όλα
μια αγκαλιά και φορητό ραδιοφωνάκι
να παίζει Μάλαμα, Περίδη και Λιδάκη.»
Γιατί αυτή η νύχτα στη ζωή που τα ‘χεις όλα, την αγκαλιά και το φορητό ραδιοφωνάκι, είναι για όλους μας μια Αυγουστιάτικη νύχτα.
«Αύγουστος είναι το τραγούδι του Νικόλα
και κάποια νύχτα στη ζωή που τα `χεις όλα
μια αγκαλιά και φορητό ραδιοφωνάκι
να παίζει Μάλαμα, Περίδη και Λιδάκη.»
Γιατί αυτή η νύχτα στη ζωή που τα ‘χεις όλα, την αγκαλιά και το φορητό ραδιοφωνάκι, είναι για όλους μας μια Αυγουστιάτικη νύχτα.
Μετά την ανεμελιά του Αυγούστου, ακολουθεί Ένας μικρός γλυκός παλιός Σεπτέμβρης που προαναγγέλει τον ερχομό του φθινοπώρου με όλα του τα συνεπακόλουθα. «Η νύχτα μεγαλώνει, δίχτυα στο φως απλώνει, η νύχτα μεγαλώνει...» Το συγκεκριμένο κομμάτι βαδίζει στα μονοπάτια της τζαζ μοηυσικής, εναρμονίζοντας και πάλι όμως ελληνικά μουσικά στοιχεία.
Μπορεί ο Οκτώβρης σημαία στα μπαλκόνια να πέτυχε διάνα την φλέβα της Χιώτικης καταγωγής μου και να με έκανε να το αγαπήσω ακαριαία μόνο και μόνο για τον στίχο «Με γιασεμάκι χιώτικο, λευκό χρυσανθεμάκι, Οκτώβρης ήρθε κι άνοιξε του κήπου το πορτάκι», όμως αντικειμενικά το συγκεκριμένο κομμάτι θα μπορούσε να είναι το πιο γλυκό νανούρισμα.
Το Νοέμβρης μήνας ταξιδεύει είναι ένα μικρό οδοιπορικό στην Ελλάδα. Με τρενό, με καράβι, με ΚΤΕΛ, φθάνουμε όπου θέλει ο καθένας και ανασύρουμε ο καθένας τις δικές του μνήμες. «Στη Σαλονίκη φθάνει απόγευμα στις έξι, μ’ ένα καιρό που όλο σκέφτεται να βρέξει.»
Και να ‘μαστε στον τελευταίο μήνα του χρόνου! Χαρούμενος, λαμπερός, αγαπησιάρης. Η Δόξα του Δεκέμβρη, που ενώνει τους ανθρώπους μέσα από συνήθειες και έθιμα, κεριά και τραπέζια, δώρα, αναμνήσεις και Πρωτοχρονιάτικα φιλιά.
Και μετά, ξανά από την αρχή. Γιατί ο χρόνος δε σταματά, ρέει. Όπως ρέει η μουσική και η ποίηση στο Καλαντάρι. Από την αρχή στο τέλος, και από το τέλος στην αρχή. Μια καινούρια αρχή κάθε τόσο.
Για το BOOK TOUR, Μαίρη Σκόρδια.
