«Το κατά Ιησούν Ευαγγέλιον» του Ζοζέ Σαραμάγκου
«Το κατά Ιησούν Ευαγγέλιον» του Ζοζέ Σαραμάγκου
Ένας ύμνος στην ανθρώπινη υπόσταση και τη σχέση μας με το θεϊκό
Ο Ζοζέ Σαραμάγκου επιλέγει αυτόν τον τίτλο -όχι τυχαία- και καταφέρνει να κεντρίσει το ενδιαφέρον του εν δυνάμει αναγνώστη από την πρώτη ματιά. Ο τίτλος έχει μεγάλη δυναμική γιατί εμπεριέχει σε μια πρόταση πολλά νοήματα αλλά και προοικονομεί το πλαίσιο γύρω από το οποίο κινείται το μυθιστόρημα. Ο συγγραφέας θέλει να υποτάξει τον δογματισμό προς κάθε κατεύθυνση, καθώς δεν αφορίζει την θρησκευτικότητα αλλά αντίθετα την προσεγγίζει με σεβασμό και με κριτική διάθεση. Η παρουσία του συγγραφέα είναι έντονη, αλλά μόνο εκεί που χρειάζεται, για να αφυπνίσει τον αναγνώστη και να δώσει μια ειρωνική διάσταση στον τρόπο που εμείς οι άνθρωποι περιορίζουμε την νοημοσύνη και τις δυνατότητες μας ή κλεινόμαστε στο καβούκι της στείρας και μονομερούς γνώσης, όταν μας βολεύει. Η ιστορία ξετυλίγεται με σκοπό να αναδείξει τις ανησυχίες, τους προβληματισμούς, τις σκέψεις και τα συναισθήματα όλων μας, γύρω από την πίστη και την σχέση μας με τον Θεό. Κυρίως, όμως, μας προκαλεί να δούμε πέρα από το προφανές και αυτό που διδαχτήκαμε ως αλήθεια. Ταυτόχρονα μας συν+κινεί με έναν τρόπο ριζοσπαστικό να ανακαλύψουμε και να αναρωτηθούμε.
Καθώς διάβαζα αυτό το βιβλίο συνάντησα πολλά κοινά στοιχεία με το βιβλίο του Νίκου Καζαντζάκη, «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται». Ο Χριστός και σε αυτήν την ιστορία εκπροσωπείται από έναν αγράμματο αλλά καλοκάγαθο βοσκό, ο οποίος σαν ένας άλλος σωτήρας αυτοθυσιάζεται για τα ιδεώδη. Μια θυσία που αναφέρεται περισσότερο στην κατάκτηση της θρησκευτικής πνευματικότητας μέσα από την αθώα πίστη του και την αγάπη του για τους συνανθρώπους του, παρά στην υποδούλωση του στα χρηστά ήθη της εποχής και τους ηγέτες.
Ο Ζοζέ Σαραμάγκου επιλέγει ως κεντρικό πρόσωπο τον Ιησού, ο οποίος εκφράζει την ανθρώπινη υπόσταση σε όλο της το μεγαλείο. Δεν πρόκειται για έναν τέλειο άνθρωπο αλλά αντίθετα είναι σαν να σκιαγραφεί τον καθένα από εμάς. Με πάθη, αδυναμίες, φόβους και θυμό προς τους γονείς και την κοινωνία (ως ένας άλλος έφηβος της εποχής του). Ένας άνθρωπος, ο Ιησούς, ο οποίος συναντιέται με τον διάβολο και με τον Θεό αλλά δεν υποτάσσεται σε κανέναν από τους δυο, περισσότερο ισορροπεί ανάμεσα τους. Αγωνίζεται να παραμείνει ελεύθερος και να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της καθημερινής ζωής, με κάθε είδους διλήμματα. Είναι ένα καταπληκτικό ψυχογράφημα ενός ανθρώπου που δυσανασχετεί, αγαπάει, μισεί και απογοητεύεται, ενός ανθρώπου κάθε εποχής και κοινωνίας με καθολική σημασία.
Η αντίσταση στην εξουσία αναφέρεται στην αμφισβήτηση όλων εκείνων των κανονιστικών πλαισίων και των εσωτερικών «πρέπει» που τον πνίγουν και επιθυμεί να τα αποβάλλει (ένας πατέρας –Θεός που θέλει να επεκτείνει την αυτοκρατορία του, χρησιμοποιώντας τον γιο του). Ο συγγραφέας «κατεβάζει από το βάθρο» τον Ιησού (ως Υιό του Θεού) και τον εξανθρωπίζει, δηλαδή δεν εξωραΐζει τις αρνητικές του πλευρές, αντίθετα μάλιστα τις ενισχύει- και δεν δαιμονοποιεί το σώμα. Με την ίδια σημασία επαναστατεί και ο Μανολιός (ως ένας άλλος Χριστός) στο μυθιστόρημα του Νίκου Καζαντζάκη. Δεν είναι όμως ένας επαναστάτης χωρίς αιτία. Έχει ανακαλύψει το βαθύτερο νόημα της ύπαρξης που είναι πιο κοντά, στην ουσία και στο θεϊκό και πολύ πιο μακριά από τους εξουσιαστές του, τους προεστούς του χωριού.
Ο σύγχρονος άνθρωπος μπορεί να βρει τον εαυτό του μέσα από τον πρωταγωνιστή του μυθιστορήματος και να αναγνωρίσει τις πολύ σημαντικές πλευρές της ύπαρξης. Οι περισσότεροι εναγωνίως πολεμάμε για το τέλειο (ως εαυτοί, γονείς, σύντροφοι, πολίτες και παιδιά) και αποποιούμαστε τα «κακά», με υπερηφάνεια και εγωισμό, για να αποδείξουμε ότι είμαστε άξιοι για αγάπη και σεβασμό. Αν κοιτάξουμε όμως πιο προσεχτικά στα πάθη και τις αδυναμίες μας θα αναγνωρίσουμε ότι είναι κομμάτι του εαυτού μας και έχουν δύναμη.
Η δική μας επανάσταση αφορά την κατάρριψη εξουσίας που οι ίδιοι έχουμε επιβάλει στον εαυτό μας και στους εξουσιαστές που εμείς, όμως, έχουμε βαφτίσει ως έτσι.
Σε ένα δεύτερο επίπεδο, μέσα από το μυθιστόρημα θίγεται το θέμα της σχέσης μας με τον Θεό, δηλαδή στην αναζήτηση της ύπαρξης του ή όχι και τον καθορισμό της ζωή μας σύμφωνα με αυτήν.
Ως ψυχολόγος έχω εντοπίσει ότι ο άνθρωπος θεραπεύεται τελικά μόνο όταν νιώσει την δική του εσωτερική δύναμη και ορίσει τον εαυτό του σε αυτόν τον κόσμο. Καμία εξωτερική έμψυχη ή άψυχη δύναμη δεν θα αποτελέσει το διέξοδο από την δυσκολία, θα δώσει ίσως μια αφορμή.
Από την άλλη, ως άτομο που συνεχώς αναζητώ την σχέση μου με τον Θεό, νιώθω κάπως έτσι: «....Είναι σαν εκείνη τη μικρή στιγμή που το μικρό παιδί κοιτάει την μαμά του για να κάνει ένα βήμα προς τα εμπρός, μια οπτική επαφή που «λέει» προχώρα καλά τα πας, εδώ είμαι εγώ». Έτσι μπορώ να το διατυπώσω; η βούληση, η διάθεση και η επιθυμία ανήκουν στο παιδί, ωστόσο προς μια κατεύθυνση να συναντήσει κάτι άλλο ανώτερο. Σε αυτήν την σχέση ο Θεός δεν προστάζει και δεν απαγορεύει, σαν ένας άλλος βασιλιάς και αυτοκράτορας. Δεν τιμωρεί και δεν κάνει θαύματα για να κερδίσει πιστούς. Δεν παίρνει ανθρώπους από κοντά μας γιατί έτσι το είχε σχεδιάσει.
Σε μια ομάδα που συμμετέχω, ένας άνδρας- σύγχρονος Μανολιός-περιέγραψε την θρησκεία ως εξής: «Στην Ελλάδα θα Τον ονομάσουμε Χριστό, στην Κίνα Βούδα και στην Τουρκία Αλλάχ».
Ο Θεός, ως ον, μπορεί να παίρνει διάφορες μορφές και ονομασίες προκειμένου να προσαρμοστεί στα πολιτιστικά δεδομένα και τις διαφορετικές κοινωνίες. Ωστόσο είναι πάντα μια προσαρμογή στα δικά μας μέτρα και σταθμά και όχι αποδοχή.
Αν αποδεχτούμε την ύπαρξη ή όχι του Θεού είναι θέμα προσωπικό και ενδέχεται να αλλάξουμε την άποψή μας. Ωστόσο δεν πρόκειται απλά για μια άποψη ή θεώρηση αλλά για έναν τρόπο ζωής και συσχέτισης. Ο τρόπος που συσχετιζόμαστε με τον εαυτό μας, τους άλλους και τον Θεό δεν ωφελεί αν αλλάζει ποιοτικά χαρακτηριστικά ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες, τα προβλήματα, τα χρήματα ή την τύχη. Χρειάζεται να παραμείνει σταθερός, όσο σταθερά και με συνέπεια αναπνέουμε.
Για το BOOK TOUR, Καλυψώ Τόττη.
https://kalypsototti.blogspot.gr/
Πηγή εξωφύλλου του βιβλίου: Το κατά Ιησούν Ευαγγέλιον - Ζοζέ Σαραμάγκου - Εκδόσεις Καστανιώτη
Πηγή πορτραίτου του Ζοζέ Σαραμάγκου: https://plus.google.com/+saharTehrani66/posts
Μ' ένα βλέμμα κι ένα φιλί!
Βραχεία λίστα
Κρατικών Βραβείων Κύπρου
Κατηγορία: Λογοτεχνία για μεγάλα παιδιά και εφήβους
"Σχολή μαθητευόμενων ποιητών
Για εκπαιδευτικούς σχολικής ηλικίας
Τι θα έλεγα στους μαθητές μου"
Ένα ολότελα μαγικό ταξίδι στη χώρα της ποίησης.
Μυστικά, τεχνικές και συμβουλές για να μεταλαμπαδεύεστε στους μελλοντικούς ομότεχνους. Βήμα βήμα. Από τη σύλληψη της ιδέας μέχρι το τελικό κείμενο. Πώς από μια λέξη, από μια φευγαλέα κίνηση, μπορεί να γεννηθεί ένα ποίημα. Ένα οδοιπορικό στο μέρος όπου τ' ασήμαντα για πολλούς έχουν αξία. Είστε προσκεκλημένοι σε μια μεγάλη γιορτή, γεμάτη κέφι, χορό, μουσική!
Έναρξη: Εγγραφές όλο τον χρόνο
• Για εκπαιδευτικούς και για όσους εμπλέκονται με την ανατροφή των παιδιών (Ελλάδα, Κύπρο και ομογένεια)
• Ολοκληρωμένο πρόγραμμα 4 εβδομαδιαίων συναντήσεων
• Κόστος: 50 ευρώ - εφάπαξ, στο κόστος συμπεριλαμβάνεται η αποστολή της βεβαίωσης συμμετοχής και μια μικρή έκπληξη!
• Σύγχρονη και ασύγχρονη τηλεκπαίδευση (συναντήσεις μέσω της πλατφόρμας Zoom)
• Πρωτότυπα βίντεο, online παιχνίδια, δραστηριότητες αξιολόγησης, αυτοαξιολόγησης, αλληλεπίδρασης και ένα εφημεριδάκι που τα σπάει!
• Αναλυτική ανατροφοδότηση στα ποιήματα των εκπαιδευτικών
Αυτή η λογοτεχνική συντροφιά θα τα έχει όλα!
Συντονίζει ο ελληνοκύπριος ποιητής Θεοφάνης Θεοφάνους
Δηλώσεις συμμετοχής στην ηλεκτρονική διεύθυνση: theofanis_theofanous@yahoo.gr
Τηλέφωνο επικοινωνίας: 6978198751
ΜΕ ΤΡΟΧΙΑ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΗΛΙΟ
Δυο χέρια πλέκουν την αγάπη
Λίγα λόγια για το παραμύθι
"Αριάδνη, η νύχτα των Πεφταστεριών" του Θεοφάνη Θεοφάνους,
εικονογράφηση Ιωάννα Αθανασοπούλου - Ελληνοεκδοτική.
Όσα κι αν πέφτουν αστέρια,
μοναχά ένα χρειάζεσαι
για ν’ αλλάξεις τον κόσμο.
Η Αριάδνη, μια έμπειρη και γρήγορη αραχνομοδίστρα,
αργούσε να επιλέξει τι θα ήθελε από ένα πεφταστέρι.
Πάντα κάποιος την προλάβαινε.
Ποτέ, κανένα της όνειρο δεν γινόταν πραγματικότητα.
Μια μέρα, όμως, που ο θυμός της έκανε γκλιν γκλον
και η καρδιά της τικ τακ,
η Αριάδνη αποφάσισε να πλέξει ένα τεράστιο δίχτυ και…
Το βιβλίο περιλαμβάνει
Διαθεματικές Προτάσεις Δραστηριοτήτων
από την εκπαιδευτικό Μελίνα Ιντζέ.
Ένα παραμύθι ενσυναίσθησης.
Κάθε αντίτυπο του βιβλίου περιλαμβάνει
Πιστοποιητικό κυριότητας αληθινού αστεριού
Αποκτήστε το άμεσα: ellinoekdotiki.gr/gr/ekdoseis/i/ariadni-i-nuxta-twn-peftasteriwn
Πληροφορίες-παραγγελίες,
καθημερινά από τις 9.00 ως τις 17.00
στο 210-36.13.676
✉ info@ellinoekdotiki.gr
"Λέσχη παραμυθάδων"
Πώς ξεκινάμε να γράφουμε μια ιστορία; Πώς από μια λέξη, από μια φευγαλέα κίνηση, από έναν ήχο μπορεί να γεννηθεί ένα παραμύθι; Μυστικά, τεχνικές και συμβουλές προς μελλοντικούς ομότεχνους. Βήμα βήμα. Από τη σύλληψη της ιδέας μέχρι το τελικό κείμενο. Ένα οδοιπορικό στο μέρος όπου τ' ασήμαντα έχουν αξία. Ελάτε να ξετυλίξουμε παρέα το κουβάρι των λέξεων που ενώνει τη γη με τον ουρανό.
Για παιδιά δημοτικού (Από Β΄ έως και ΣΤ΄ Δημοτικού) Σύγχρονη και ασύγχρονη τηλεκπαίδευση (συναντήσεις μέσω της πλατφόρμας Zoom) Ολοκληρωμένο πρόγραμμα 5 εβδομαδιαίων συναντήσεων
Έναρξη: Εγγραφές όλο τον χρόνο Κόστος: 50 ευρώ (εφάπαξ) Θα δοθούν βεβαιώσεις συμμετοχής Τo εργαστήριo συντονίζει ο Θεοφάνης Θεοφάνους Εγγραφές-πληροφορίες:
Τηλέφωνο επικοινωνίας: 6978198751