«Ο Φόνος του Ρότζερ Ακρόυντ» της Άγκαθα Κρίστι

Μια και ακούγεται πολύ το «Έγκλημα στο Εξπρές Οριάν» (λόγω του ριμέικ της ομώνυμης ταινίας), σκέφτηκα να γράψω για ένα άλλο μυθιστόρημα της Άγκαθα Κρίστι, που δεν γνωρίζουν πολλοί.

Είναι αλήθεια ότι η Άγκαθα Κρίστι ήταν πολυγραφότατη και είναι λίγο δύσκολο να έχει διαβάσει κανείς όλα της τα βιβλία. Οι περισσότεροι αρκούνται στα πολύ γνωστά της, όπως το «Έγκλημα στο Εξπρές Οριάν», το «Δέκα μικροί Νέγροι» και το «Έγκλημα στον Νείλο». Ίσως να έπαιξαν ρόλο και οι εξαιρετικές ταινίες που βασίστηκαν σε εκείνα τα μυθιστορήματα ή ότι ήταν από τα πιο ευφάνταστα.

Ας μην ξεχνάμε ότι στην εποχή μας παίζει μεγάλο ρόλο, όταν αναφέρεσαι σε ένα μυθιστόρημα ή μια ταινία (ιδιαίτερα μυστηρίου), να τονίζεις πόσο διαφορετικό είναι, ότι είναι το καλύτερο, ανατριχιαστικό με πολλές ανατροπές κτλ. Ο «Φόνος του Ρότζερ Ακρόυντ» πάντως, δεν ακολουθεί αυτή τη συνταγή, αφού αρχικά θυμίζει ένα συνηθισμένο βιβλίο μυστηρίου, το οποίο όμως σε οδηγεί σιγά σιγά σε ένα αλησμόνητο τέλος.

Ένα μυθιστόρημα μπορεί να είναι και αμφιλεγόμενο, δεν παύει όμως να είναι σημαντικό ή να αρέσει στο κοινό. Στην εποχή μας με το απίστευτο μάρκετινγκ για την προώθηση των βιβλίων, όλοι πασχίζουν να έχουν καλές κριτικές για να τραβήξουν την προσοχή με αποτέλεσμα να έχουμε γεμίσει «αριστουργήματα», την ώρα που οι αναγνώστες απογοητεύονται, αφού συχνά αυτό που διαβάζουν, δεν έχει σχέση με τις κριτικές.

Για τον «Φόνο του Ρότζερ Ακρόυντ» π.χ. έγραψαν ότι η Κρίστι έκανε «ζαβολιά» με το τέχνασμα που χρησιμοποίησε. Δεν ξέρω αν θα το χαρακτήριζα ζαβολιά. Νομίζω ότι χρησιμοποίησε ένα παιχνίδι δίνοντας μια μικρή φράση, που μπορεί να οδηγήσει τον αναγνώστη στη λύση, αν και το πιο πιθανό είναι να μην την καταλάβει. Επίσης, κάποιοι έγραψαν ότι είναι συμβατικό. Ίσως να είναι συμβατικό, αλλά έχει μια δική του γοητεία που ξεπερνάει τέτοια κλισέ.

Όπως διαβάζουμε στις πληροφορίες στο τέλος του βιβλίου, η λύση του μυστηρίου έσπασε τους παραδοσιακούς κανόνες που είχαν τεθεί από το “Detection Club”, μια οργάνωση με μέλη γνωστούς συγγραφείς αστυνομικών μυθιστορημάτων (μέλος της οποίας ήταν και η Κρίστι). Τα μέλη της είχαν ορίσει αυστηρούς κανόνες για να εξασφαλίσουν το επίπεδο του κλασικού αστυνομικού μυθιστορήματος, όπως π.χ. να μη χρησιμοποιούν πανομοιότυπους διδύμους ή άγνωστα δηλητήρια. Για να είμαι ειλικρινής, δεν ξέρω ποιον κανόνα έσπασε η συγγραφέας, όμως διάβασα ότι τελικά μερικά επιφανή μέλη της οργάνωσης  συνηγόρησαν υπέρ της.

Πέρα από το φινάλε, πάντως, διασκέδασα με τον Ηρακλή Πουαρό, ο οποίος έχει αποσυρθεί σε ένα μικρό χωριό για να καλλιεργήσει …κολοκύθες, αλλά και με την αδερφή του γιατρού Σέπαρντ, την Καρολάιν, η οποία προσδίδει ιδιαίτερο χρώμα στην ιστορία.

Η Καρολάιν Σέπαρντ είναι μια μεσόκοπη κυρία, η οποία γνωρίζει τα πάντα για τη ζωή στο χωριό και ασχολείται κυρίως με το κουτσομπολιό (“Dr Sheppard's older, single sister, who has a gift for staying informed on all activities in the village”- ο άκρως επιτυχημένος χαρακτηρισμός από τη Βικιπαίδεια). Οι διάλογοί της με τον γιατρό, ο οποίος προσπαθεί μάταια να βρει τρόπους για να αποφύγει τις ανακρίσεις της, αλλά και με τον Ηρακλή Πουαρό, που φυσικά της ξεφεύγει, είναι απολαυστικοί.

Μια σκηνή που μου έμεινε και θα ήθελα να τη δω σε ταινία, είναι όταν η Καρολάιν και οι φίλες της παίζουν μια παρτίδα Μαχ Τζονγκ σχολιάζοντας την τοπική κοινωνία. Χωρίς να έχω ιδέα τότε για το παιχνίδι και παρόλο που ενδιάμεσα στην κουβέντα τους παρεμβαλλόταν η ορολογία του παιχνιδιού, δεν ένιωσα καθόλου ότι έχανα κάτι, αλλά αντιθέτως το ευχαριστήθηκα (θυμίζει μια παρόμοια σκηνή στο Cards on the Table).

Ιδιαίτερη σημασία έχει ότι στον χαρακτήρα της βασίστηκε ο χαρακτήρας της Μις Μαρπλ, την ώρα που οι παραγωγοί της μετέπειτα ταινίας προτίμησαν μια νεαρή δεσποινίδα για τον ρόλο της, κάτι που προκάλεσε λύπη στη συγγραφέα.

Στο βιβλίο υπάρχουν και άλλοι ενδιαφέροντες χαρακτήρες, όπως ο Ταγματάρχης Μπλαντ, η δεσποινίδα Ράσσελ και οι συγγενείς του Ακρόυντ, ανάμεσά τους και ο θετός γιος, ένας ψηλός και μελαχρινός νεαρός, ο Ραλφ Πέητον. Η Κρίστι τον περιγράφει ως Έλληνα θεό, μια περιγραφή, που συναντάμε και σε άλλα μυθιστορήματά της. Φυσικά, βλέπουμε και την ηθογραφία της κλειστής κοινωνίας του Κινγκ’ς Άμποτ.

Για εμένα, πάντως, είναι η όλη αίσθηση που σε συνοδεύει κατά την ανάγνωση, ότι επιτέλους διαβάζεις ένα καλό, σωστό μυθιστόρημα μυστηρίου της παλιάς εποχής, με τον Πουαρό, τους υπόπτους, την προσπάθεια να βρεις ποιος το έκανε και σιγά σιγά να συνειδητοποιείς ότι η Άγκαθα Κρίστι σε βουτάει σταδιακά σε κάτι βαθύ, που θα σε αφήσει να σκέπτεσαι με τις ώρες.

Ο «Φόνος του Ρότζερ Ακρόυντ» συγκαταλέγεται ανάμεσα στα μυθιστορήματα μυστηρίου με τη μεγαλύτερη επίδραση, ενώ το 2013 ψηφίστηκε από τη “British Crime Writers' Association” ως το καλύτερο μυθιστόρημα μυστηρίου (Πηγή: Βικιπαίδεια). Χαίρομαι, γιατί δεν είναι από αυτά τα ανατριχιαστικά μυθιστορήματα που σε βομβαρδίζουν με φρικιαστικές εικόνες. Αντιθέτως, δίνει έμφαση στην αναλυτική σκέψη και στο ξετύλιγμα των σχέσεων και ίσως για αυτό είναι από τα αγαπημένα μου μυθιστορήματα της Άγκαθα Κρίστι (πρέπει να έχω διαβάσει τουλάχιστον 60 από τα έργα της).

Από ό,τι διαβάζω, η Κρίστι συνέλαβε την ιδέα για το μυθιστόρημα από ένα σχόλιο του γαμπρού της σχετικά με το είδος και από ένα γράμμα που της έστειλε ο Λόρδος Μαουντμπτάττεν. Αρκετά χρόνια αργότερα ο Λόρδος της έστειλε ξανά γράμμα για να τη ρωτήσει αν θυμόταν το πρώτο γράμμα, γιατί η οικογένειά του δεν τον πίστευε, και η Κρίστι επιβεβαίωσε ότι όντως έτσι είχαν τα πράγματα.

Στον «Φόνο του Ρότζερ Ακρόυντ» βασίστηκαν η ταινία «Άλλοθι» το 1931, το θεατρικό έργο “Alibi”, που σκηνοθέτησε ο Charles Laughton, καθώς και μια ραδιοφωνική διασκευή του, σε σκηνοθεσία του Όρσον Γουέλς. Και φυσικά έχουμε το αντίστοιχο επεισόδιο της καλογυρισμένης τηλεοπτικής σειράς “Agatha Christie's Poirot” με πρωταγωνιστή τον David Suchet. Προσωπικά, δεν μου άρεσαν οι αλλαγές που έγιναν για τις ανάγκες της σειράς, το βιβλίο είναι πολύ καλύτερο.

Η έκδοση, που έχω στα χέρια μου από τις Εκδόσεις Άγρα, είναι εξαιρετική όχι μόνο λόγω της μετάφρασης αλλά και επειδή συμπεριλαμβάνει υλικό για τη ζωή της Άγκαθα Κρίστι με φωτογραφίες της, πληροφορίες για το μυθιστόρημα, καθώς και την εργοβιογραφία της. Παραθέτω και τη φωτογραφία με τη συγγραφέα στο εξώφυλλο.                                                    

Κλείνω το κείμενο με την αφιέρωση του βιβλίου. Απευθύνεται στην “Punkie”, τη Margaret ("Madge") Frary Watts, τη μεγαλύτερη αδελφή της συγγραφέως. Μια συζήτηση, που είχαν οι δύο αδελφές στα νιάτα τους, παρακίνησε την Άγκαθα Κρίστι να γράψει το πρώτο της μυθιστόρημα.

«Στην Punkie

που της αρέσει μια ορθόδοξη, αστυνομική ιστορία με τον φόνο, την ανάκριση και την υποψία να βαραίνουν τον ένα μετά τον άλλο κατά σειρά».

Τα ξαναλέμε

Για το Book-Tour, Κωνσταντίνα Κοράκη.

https://wordpress.com/view/konstantinakoraki.wordpress.com

Πηγές:

Wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/The_Murder_of_Roger_Ackroyd

«Ο Φόνος του Ρότζερ Ακρόυντ», Εκδόσεις Άγρα